Chị Ong Nô | Mông lung tuổi 17: Đi tìm con đường tương lai của mình

Chào chị Ong,

Tháng 7 em bắt đầu thi đại học rồi, nhưng mà em vẫn mông lung về tương lai quá.

Không biết nên làm gì hết, tương lai như thế nào, học gì, làm gì, ở đâu? Em không có đam mê gì, không có ưu điểm, khuyết điểm đầy mình. Em đã tìm hiểu về sở thích hay ưu điểm của mình, mình phù hợp với ngành nghề nào. Tìm đã tìm được rồi, kết quả cuối cùng đều không thành công vì bản thân em không đủ động lực.

Em chỉ đang tồn tại thôi ư chị?

---

Chào em,

Chị nhớ hồi bằng tuổi em, có một cái gì đó trong chị panic nhẹ.

Chị cũng như em bây giờ, tràn ngập băng khoăng lo lắng, cảm thấy mình vô định lạc lõng vô cùng. Hồi cấp 3 là chị đang đi du học bên Úc, nên ngoài những ưu tư tuổi mới lớn, chị còn ưu tư do ở bên xứ người có một mình nữa. Nói chung, có cho vàng chị cũng không quay lại thời gian đó đâu. Nói chị tiêu cực thì chị chịu chứ khoảng thời gian từ 15-25 với chị là khoảng thời gian tệ nhất đời người á.

Thật ra em đang ở độ tuổi mà cuộc đời còn chưa bắt đầu. Những thứ em có thể làm được đang gần như là vô tận; em chỉ bắt đầu làm những việc đó vào năm 3 đại học trở lên thôi (thậm chí trong suy nghĩ cá nhân của chị, 30 tuổi mới là lúc mình thật sự biết mình đang làm gì, sống vì cái gì).

Nói về mặt khoa học, hiện tại não em vẫn đang trong giai đoạn phát triển. Chính xác hơn là phần Vỏ Não Trước Trán (Prefrontal Cortex) - nơi mà chị gọi là não người vì đây là phần phát triển sau cùng, evolutionally speaking; chịu trách nhiệm về những chức năng cao cấp nhất như lập kế hoạch, giải quyết vấn đề và quan trọng nhất là điều khiển cảm xúc. Phải sau 25 tuổi thì phần này của não mới phát triển xong hết. Phần kiểm soát chưa phát triển xong, nội tiết tố (hormones) trong người còn sôi lục ục, trong thời gian này em thấy lạc lõng và bấp bênh là đúng rồi.

Ấy mà đây lại là lúc mấy đứa nhận được nhiều sức ép từ vũ trụ và loài người để quyết định những thứ xác định cả cuộc đời như sự nghiệp và hôn nhân. Mở insta với tiktok lên thì thấy toàn những cuộc đời lộng lẫy xa hoa thú vị. Ai đó, bằng cách nào đó, đã làm cho chúng ta có cảm giác nếu như trong đầu những năm 20 mà chưa master những thứ sau đây thì cuộc đời coi như hết ý nghĩa:

• Công việc không những lương cao mà còn phải thú vị, đúng đam mê.

  
  

• Có một business riêng, trở thành influencers hoặc ít nhất có một shop online thành công nào đó.

  
  

• Đi du lịch thường xuyên.

  
  

• Có một tình yêu giàu, đẹp, giỏi để 25 tuổi cưới luôn là vừa.

  
  

• Tập gym, eat clean.

  
  

• Mua nhà, mua xe hơi.

  
  

Nhưng mà mấy đứa biết sự thật là gì không? Ở tuổi 30, sau khi trải qua ít nhiều những thứ ở trên, chị và chúng bạn chị vẫn vật lộn với cuộc sống cùng với những câu hỏi tại sao như thường thôi. Những người mà mấy đứa nghĩ là đã “thành công” trong cuộc sống rồi ấy, họ vẫn cảm thấy tương lai là một thứ gì đó vô định; và sâu thẳm trong họ, họ vẫn cảm giác như những đứa trẻ đang cố gắng chơi trò “làm người lớn”. Chỉ là bây giờ bọn chị ít dám thú nhận với mọi người, nhất là với bản thân, là mình không hạnh phúc hay chẳng biết gì. Đa phần vì bọn chị đã đưa ra những quyết định rất khó để quay lại vào những năm đầu 20 rồi.

Nếu có một lời khuyên dành cho mấy đứa đang chuẩn bị vào đại học hoặc đang thấy lạc lối nói chung thì chị sẽ khuyên là: Nếu có điều kiện, sống chậm lại một chút.

Sống chậm lại để làm gì? Để chị trả lời theo những câu hỏi trong thư cho không lạc đề nhé.

Không biết nên làm gì hết, tương lai như thế nào, học gì, làm gì, ở đâu?

Một lần nữa xin khẳng định, lên tới 30 mấy đứa vẫn sẽ trăn trở với những câu hỏi này dù đã đi làm cả chục năm. Những câu này thật ra có thể gói gọn lại thành một câu thôi: Mình phải làm gì để bản thân hạnh phúc? Nếu sống chậm lại, chúng ta sẽ có thời gian để bản thân trải nghiệm mỗi thứ một chút, mỗi nơi một chút. Suy nghĩ nó giống như là data phân tích thị trường vậy đó, càng có nhiều data, mình càng nhìn thấy rõ được những trend trong mớ data đó. Có như thế mình mới biết được phần nào của mình sẽ thay đổi theo thời gian, phần nào là phần cốt lõi sẽ không bao giờ thay đổi. Từ đó, mình mới tìm được thứ cần làm, nơi cần ở, tương lai ra sao để phù hợp với cái phần cốt lõi đó. Vấn đề với đa số mọi người chính là họ đã đi ngược lại, chọn một career, một cuộc hôn nhân trước rồi mới bắt đầu tìm thấy bản thân dựa trên những thứ đó. Ví dụ như đi làm ngành quảng cáo 6-7 năm trời mới nhận ra thật ra phần creative của mình chỉ thích hợp cho những sở thích cá nhân chứ không thể đem đi kiếm tiền được. Hoặc mình lập được một gia đình lung linh, xong nhận ra thật ra mình bede chúa. Những pha lạc lối như thế tốn nhiều thời gian và đau thương để bẻ lái lại hơn là mình đi chậm chậm, chịu đựng áp lực ban đầu một chút để rẽ đúng đường.

Em đã tìm hiểu về sở thích hay ưu điểm của mình, mình phù hợp với ngành nghề nào. Tìm đã tìm được rồi, kết quả cuối cùng đều không thành công vì bản thân em không đủ động lực.

Vậy là em tìm chưa ra đó em :)) Này chị suy bụng ta ra bụng người thôi. Nhưng ở tuổi này chị nhận ra ưu và khuyết điểm của mình hoàn toàn không giống với những gì mình đã nghĩ hồi đại học. Ví dụ như chị khá ngại phải nói chuyện, hồi nhỏ toàn bị phê vào phiếu liên lạc là “ù lì”, “thụ động”; bị nói tới mức chị cảm thấy cái tính hướng nội là cái lỗi trong nhân cách mình luôn. Bây giờ thì chị nhận ra tính hướng nội là một phần cốt lõi của chị rồi, không thể thay đổi được (cũng phải lên bờ xuống ruộng lắm chị mới chấp nhận chuyện này đó). Nó thật ra lại là một ưu điểm của chị, khi chị thích lắng nghe và phân tích hơn, vì nó phù hợp với ngành chị muốn cống hiến - ngành tâm lý.

Theo Google, Albert Einstein đã nói: “Everybody’s a genius. But if you judges a fish on its ability to climb a tree, it will live its whole life believing it is stupid”. Tức là đừng xét giá trị của con cá dựa trên khả năng leo cây của nó, làm vậy thì cả đời nó sẽ tin là nó vô dụng. Thiệt ra không có bằng chứng nào cho thấy ổng nói câu này, chỉ là nó rất đúng. Sẽ sai biết bao nếu chị không cho phép bản thân được là chính mình, cố gắng hướng ngoại, cố gắng đi làm ngành quảng cáo. Chị sẽ cảm thấy bản thân thất bại lắm, và cũng không thể có tác động tích cực lên cuộc đời nhiều như hiện tại. Everybody loses.

Cuối cùng, chị muốn chia sẻ điều này để mấy đứa không tốn năng lượng so sánh với sai đối tượng. Thật ra người duy nhất mình cần so sánh chính là với bản thân mình đó. Giờ này năm trước (năm 2023) chị lao đao trong công việc, cuộc sống; Les Nói lúc đó mới lẹt đẹt 200 người theo dõi. Lúc đó chị cứ suy nghĩ hoài có khi nào mình dính luôn ở đây hay không. Năm nay chị đỡ lao đao hơn hẳn, chị có những hoài bão riêng; Les Nói đang trở thành thứ gì đó vượt mong đợi của chị rồi.

Nếu so sánh như vậy thì chị vẫn đang đi về phía trước. Đó là thứ quan trọng nhất. Mỗi người có xuất phát điểm khác nhau, đi theo con đường khác nhau. Trên đời này chỉ có một người có cùng xuất phát điểm và đi con đường như mình thôi - chính là bản thân mình. Không có gì xấu hổ nếu chị không kiếm được nhiều tiền bằng bà chị họ CEO startup cả, nó chỉ đáng xấu hổ nếu vài năm sau chị vẫn đứng tại đây thôi.

Kết bài: Có một điều mình phải nhớ khi ở những năm 20, đó là thật ra mình còn tới trên dưới 60 năm để sống lận. Tức là vẫn còn rất nhiều thời gian để mình tìm được thành công phù hợp với mình. Chỉ vì chưa mua được nhà với xe hơi, thành CEO ở tuổi 25 không có nghĩ là mình thất bại. Thành công, hạnh phúc có muôn hình vạn trạng các em à, với mỗi người thì nó sẽ mỗi khác.

Hãy nhẹ nhàng và cho phép bản thân loay hoay cho tới khi mình tìm được cái version thành công, hạnh phúc của mình nhé.

Chị Ong.